ژئو تکستايل چيست ؟
ژئو تکستايل صفحات نفوذ پذيري هستند که از الياف پلي پروپيلن و يا پلي استر و به دو صورت کلي بافته شده ( تک رشته اي و چند رشته اي ) و بافته نشده ساخته مي شوند . در ژئو تکستايل هاي بافته شده رشته هاي الياف با تکنولوژي بافت منسوجات به شکل هاي مختلف بافته مي شوند در حاليکه در نوع بافته نشده توده اي از الياف با استفاده از حرارت ، چسب هاي شيميایي يا فشار مکانيکي به هم اتصال يافته و بدين ترتيب انواع مختلف ژئو تکستايل ها توليد مي گردند . اين مواد به علت نفوذپذيري مناسب و بافت ريز قابل کنترل عموما به عنوان فيلتر مورد استفاده قرار مي گيرند . در چند سال اخير بحث مربوط به ضرورت گسترش استفاده از ژئو سنتيک ها و مخصوصا نوع ژئو تکستايل آن در محافل آکادميک ، کنفرانس ها و مجلات تخصصي در سطح کشور مطرح شده و در پروژهاي عمراني نيز در موارد محدودي ( در مقايسه با جهان ) از اين محصولات استفاده شده است .
تاريخچه ژئو تکستايل
سابقه ساخت و ساز و کاربرد مواد ژئو سنتيک به سالهاي 1950 بر مي گردد که در آن زمان از ورقه هاي تک رشته اي ژئو تکستايل بافته شده به عنوان فيلتر در کنترل فرسايش در ايالت فلوريداي آمريکا استفاده شد . ( باب بارت ) اولين کسي بود که اولويت طرح هاي کاربرد مواد ژئو سنتيک در پروژه هاي آب و خاک را مطرح ساخت و بدين دليل به نام پدر ژئو تکستايل مشهورگرديد . در اواسط دهه 1960 هيآت مهندسين ارتش آمريکا امکان استفاده از ژئو تکستايل هاي بافته شده را به عنوان جايگزيني براي فيلترهاي دانه اي در سيستم هاي کنترل فرسايش و حفاظت شيب ها مورد بررسي قرارداد . اين سازمان اولين معيارهاي بررسي ژئو تکستايل ها به عنوان فيلتر را مطرح و در سال 1975 مجموعه از استانداردهاي فني در اين زمينه را ارائه نمود . در همين زمان استفاده ار ژئوتکستايل ها براي حفاظت از سواحل يک رودخانه در هلند مطرح گشت به گونه اي که با اصلاح روش تا سال 1977 تنها براي حفاظت سواحل آن رودخانه دوميليون متر مربع ژئوتکستايل مصرف گرديد و در حال حاضر نيز اين تکنيک به عنوان روش استاندارد و پذيرفته شده در آن کشور مطرح است . در آمريکا نيز از اواخر دهه 1970 کاربرد ژئو تکستايل هاي رشته اي بافته شده رو به افزايش گذاشت و هيآت مهندسين ارتش آمريکا استفاده از اين مواد را براي فيلتر کنترل فرسايش به صورت استاندارد رواج داد . به دنبال فعاليت هاي هيآت مهندسين ارتش امريکاو تبادل اطلاعات با محققين و مهندسين اروپائي ، اولين کنفرانس ژئو تکستايل ها در سال 1977 برگزار گرديد و استفاده از ژئو تکستايل ها به عنوان فيلتر و زهکش مورد پذيرش بسياري از کارشناسان و مهندسين فعال در زمينه هاي مختلف قرارگرفت .
دلايل رشد کاربرد ژئو سنتيک ها
1- مصالح دانه اي در اثر فرسايش يا نشست ازهم مي پاشند ، اما ژئو سنتيک ها با عملکرد کشش پيوستگي سيستم را حفظ مي نمايند.
2-سازه هاي خاکي معمولآ لايه لايه ساخته مي شوند که در اين صورت ژئو سنتيک ها مي توانند بسادگي نقش فاصل لايه ها ، جداکننده يا محافظ سطحي را بازي نمايند .
3-سازه هاي خاکي انعطاف پذيرند و در معرض جا بجایي هاي ناهمگون قرار دارند که مصالح غشایي انعطاف پذير با چنين شرايطي سازگار مي باشند .
4-دليل ديگر اقبال ژئو سنتيک ها را مي توان به امکان مسلح نمودن خاک يا جاگذاري بهينه عناصر کششي عنوان کرد . در صورت تسليح ، خاک مسلح شده به عنوان سازه هاي مطمئن و ايمن عمل خواهد کرد و مي تواند تحت بارهايي قرار گيرد که در حالت عادي آن را به حد تسليم يا حتي فراتر از آن مي رسانند .
اهميت ژئو تکستايل ها
بارها ، موج ها و گاهي يخ ها عمده منابع بارگذاري بر سازه هاي آبي و دريايي است . از بين عوامل فوق امواج ضمن اعمال فرسايش در بستر رودخانه ياکفه دريا مي تواند نيروهاي ضربه اي به سازه وارد نمايد . اغلب تجارت هاي جهاني بوسيله کشتي ها و از طريق ورود وخروج به بنادر صورت مي گيرد ، اين امر نيازمند تثبيت و نگهداري راه هاي آبي است ، ضمن آنکه مسائل توريستي در کنار سواحل نيز يکي از عوامل درآمدزا براي کشورهاست و اين امر بحث پايداري و تثبيت سواحل را مهمتر مي سازد . مهندسي سواحل شروع نقطه اي براي استفاده از الياف مصنوعي در دهه 1950 ميلادي بوده است و درابتدا الياف مصنوعي براي ساختن کيسه هاي بزرگ شني و ماسه اي به منظور استفاده درموج شکن ها بوده است ، ازاين مواد به دليل داشتن خصوصياتي مانند وزن کم ، مقاومت بالا و طولاني مدت استفاده بيشتري گرديد طوري که امروزه دو نوع الياف مصنوعي بافته شده و بافته نشده براي پروژه هاي سد سازي ، جاده سازي ، ساخت راه آهن و تونل و ديگر كارهاي مهندسي ژئو تكنيك استفاده مي شود .
همچنين اين مصنوعات جهت حفاظت سواحل دريا و رودها كاربري ايده آلي دارد . گونه هاي مختلف بافته نشده ژئو تكستايل مي توانند جانشين برتري براي ريزدانه هاي زيرين (RIP RAP)و به طوركلي نقاطي كه درمعرض فرسايش وجذرومدر قراردارد باشد . به طوركلي اجراي بسيارسريع و راحت ، مقاومت بالا ، هزينه كم ، پايداري دهها ساله ، تخريب كمتر طبيعت ، يكنواختي در اجرا وساير ويژگي هاي آن باعث شده كه در اكثر كشورها مورد استفاده قرارگيرد.